Για την αποκατάσταση του μαύρου στην ΕΡΤ και την Δημοκρατία

Γράφει ο Ειρηναίος Μαράκης

Μην απελπίζεσαι και δε θ’ αργήσει

κοντά σου θα ‘ρθει μια χαραυγή

καινούργια αγάπη να σου ζητήσει

κάνε λιγάκι υπομονή

(στίχοι – μουσική: Βασίλης Τσιτσάνης)

 Το ξημέρωμα με βρήκε στο πλοίο, καθηλωμένο μπροστά από μια οθόνη υπολογιστή αντί της ζεστής καμπίνας μου, να προσπαθώ να ενημερωθώ για τις εξελίξεις στην ΕΡΤ, ακούγοντας ρεμπέτικα κι έντεχνα τραγούδια, και σχολιάζοντας σε προφίλ φίλων για την αναγκαιότητα να παραμείνει η ΕΡΤ δημόσια, πλουραλιστική και ελεύθερη. Δίπλα μου άλλοι ταξιδιώτες, κάτω από το ημίφως και το νυσταγμένο βλέμμα ενός γάτου μαύρου και σοφού, ξαπλωμένοι σε καναπέδες και κουρασμένοι από το ταξίδι, τυλιγμένοι στις κουβέρτες τους, συζητούν χαμηλόφωνα. Μιλούν για τις τελευταίες εξελίξεις και όχι για κομμένη σύνταξή τους αλλά για το βίαιο κλείσιμο της δημόσιας ραδιοτηλεόρασης. Ανησυχούν και φοβούνται. Οργίζονται. Κάνουν τσιγάρο. Δεν γνωρίζουν γιατί η κυβέρνηση Σαμαρά οδηγήθηκε σε αυτή την συνταγματική εκτροπή, ψάχνουν να βρουν απαντήσεις στο πρόβλημα που ανέκυψε, παίρνουν αποφάσεις. «Έχει απεργία αύριο! Έτσι άκουσα να λένε στο καφενείο». «Όπως και να ‘χει το ζήτημα, συμπληρώνει ένας άλλος, αύριο δε πρέπει να λείψει κανείς από την πορεία». Νεώτερα δεν υπάρχουν, ότι έμαθαν από φίλους. Στα ιδιωτικά κανάλια ενώ έχει κηρυχτεί απεργία δύσκολα θα βρουν πρόγραμμα που θα εκφράζει την συμπαράσταση των εργαζομένων στους απολυμένους συναδέλφους τους στην ΕΡΤ. Ο πιο υποψιασμένος, ένας φοιτητής της Αρχιτεκτονικής, ενημερώνει την παρέα του, προσπαθεί να δώσει μια πλήρης εικόνα των γεγονότων, ότι δηλαδή η Digea – ο φορέας για την διάδοση της ψηφιακής τηλεόρασης στην Ελλάδα που αποτελείται από τους ιδιωτικούς τηλεοπτικούς σταθμούς Mega, Ant’1, Σκάι, Μακεδονία TV, Star, έχει συμφέρον από το κλείσιμο της ΕΡΤ, επισημαίνοντας ότι οι συγκεκριμένοι σταθμοί που δεν έχουν πληρώσει τις οφειλές τους στο δημόσιο και ελέγχουν το πρόγραμμα της τηλεόρασης, επιθυμούν να αποκτήσουν και το μονοπώλιο στις συχνότητες… Αλλά δεν προλαβαίνει να ολοκληρώσει. Ο μεγαλύτερος σε ηλικία από την παρέα, ένας βέρος Κρητικός, με το χαρακτηριστικό μαύρο πουκάμισο και το στριφτό μουστάκι, απλώνει το χέρι του στον ώμο του φοιτητή, σηκώνεται όρθιος και λέει «ακούσαμε αρκετά Γιώργη παιδί μου. Ένα έχω να πω. Δεν περίμενα να ζούσατε κι εσείς τα χρόνια των πατεράδων μας, αλίμονο εμείς γέροι είμαστε, είδαμε ότι ήτανε να δούμε, φάγαμε τα ψωμιά μας, εσείς όμως που θα ζήσετε; Μαυρίζουν την τηλεόραση, μαυρίζουν την ψυχή μας, δεν μας ρωτούν για τίποτα. Όπως στην Κατοχή…, παύση λίγων λεπτών, πώς θα μεγαλώσετε εσείς τα νέα παιδιά σε χρόνια που σκοτώσανε την ελευθερία;»  Δεν απάντησε κανείς. Σιωπή. Λίγες στιγμές αργότερα, ενημέρωση ότι το πλοίο έμπαινε στο λιμάνι για την αποβίβαση.  

«Ονομάζω ελευθερία το να μπορώ ανεμπόδιστα να σκέπτομαι ή να μην σκέπτομαι για κάτι, να κινούμαι ή να στέκομαι, σύμφωνα με την εκλογή του πνεύματος μου.» 

Βολταίρος 

   Στον ορισμό αυτό για την ελευθερία, που φαίνεται αρκετά ακριβής, θα πρέπει να προσθέσουμε ότι η ελευθερία είναι η κατάσταση κατά την οποία ο άνθρωπος, ως κύριος του εαυτού του αλλά και ως μέρος του κοινωνικού συνόλου, ρυθμίζει ο ίδιος τη ζωή και τις πράξεις του και μπορεί να διαθέτει τις πνευματικές και σωματικές του δυνάμεις, όπως ο ίδιος επιθυμεί ή όπως ορίζουν οι κοινωνικοί συμβιβασμοί και για τους σκοπούς που ο ίδιος έχει επιλέξει αλλά και που η κοινωνία χρειάζεται, ύστερα από λογική διεργασία. Τι συμβαίνει όμως όταν η ελευθερία σου βρίσκεται αντιμέτωπη με το «έτσι θέλω» της κυβέρνησης, μιας κυβέρνησης μειοψηφίας χωρίς λαϊκή και κοινωνική αποδοχή, που προσπαθεί πραξικοπηματικά να φιμώσει κάθε φωνή που εργάζεται για το συμφέρον του λαού – έστω και με τις ατέλειες της ΕΡΤ, αλλά εδώ δεν μας ενδιαφέρουν οι ατέλειες της, και που ολοένα βυθίζεται στον βούρκο του αυταρχισμού; Ή γίνεσαι Ταξίμ ή σωπαίνεις για πάντα. Ή αγωνιζόμαστε όλοι μαζί, ανεξάρτητα από τις διαφορές μας, για να υπερασπίσουμε την ελευθερία μας ή να παραδώσουμε μια ώρα αρχύτερα στους νεοναζί της Χρυσής Αυγής τα κλειδιά της κοινωνίας. Δεν είναι τυχαίο μάλιστα, ότι η Χρυσή Αυγή είναι το μόνο «κόμμα» που υπερασπίζεται σθεναρά το κλείσιμο της ΕΡΤ και του ξεπουλήματος της στα ιδιωτικά συμφέροντα. Όλα αυτά είναι μια τυχοδιωκτική και μειοψηφική τακτική που οδηγεί, εάν δεν έχει ήδη οδηγήσει, σε μια συνταγματική εκτροπή. Η Βουλή έχει πια διακοσμητικό ρόλο και οι αποφάσεις παίρνονται με  πράξεις νομοθετικού περιεχομένου και με την υποστήριξη του Προέδρου της (αστικής) δημοκρατίας θυμίζοντάς μας εποχές Βαϊμάρης λίγο πριν τον  Χίτλερ. Ευτυχώς όμως δεν βρισκόμαστε σε μια τέτοια περίοδο. Έτσι κι αλλιώς η Χρυσή Αυγή πέρα από την υποστήριξη που παρέχει στην κυβέρνηση για το κλείσιμο της ΕΡΤ, δεν κάνει τίποτα άλλο από τα να λουφάζει μπροστά στην κλιμακούμενη οργή και την αυθόρμητη αλλά και τόσο οργανωμένη παράλληλα δράση της εργατικής τάξης. 

   Ο αυταρχισμός της κυβέρνησης όμως, χρειάζεται μια πολύ δυναμική αντιμετώπιση. Οι συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας, οι απεργίες, οι διαδηλώσεις που ξεπερνούν κάθε φαντασία από πλήθος κόσμου και ακόμα οι συναυλίες και τα θεατρικά δρώμενα δείχνουν ότι το τέλος της συγκυβέρνησης του Σαμαρά, του συνταγματολόγου Βενιζέλου αλλά και του μπάρμπα Φώτη Κουβέλη φτάνει στο τέλος της. Θα έλεγα ότι και οι δώδεκα μήνες είναι αρκετοί για μια τέτοια κυβέρνηση. Αλλά, δυστυχώς, η πτώση της δεν θα γίνει αυτόματα. Εδώ δεν χωράνε συζητήσεις για το αν υπάρχουν «όροι και προϋποθέσεις» για ένα πραγματικά μαζικό και ριζοσπαστικό κίνημα ρήξης και ανατροπής από την πλευρά της εργαζόμενης πλειοψηφίας αλλά η οργάνωση ακριβώς αυτής της δυνατότητας. Απόδειξη γι’ όλα αυτά η  μαζικότατες γενικές συνελεύσεις των εργαζομένων στην ΕΡΤ όπου έχουν διασφαλίσει μέχρι την ώρα που γράφονταν αυτές οι γραμμές, την παραμονή των δημοσιογράφων στο χώρο, τη οργάνωση βαρδιών περιφρούρησης και λειτουργίας της ΕΡΤ με ευθύνη των εργαζομένων και κάλεσμα για συμπαράσταση από τους πολίτες αλλά και για κοινό απεργιακό αγώνα από τους συναδέλφους τους στα ιδιωτικά μέσα ενημέρωσης. Ο αγώνας δεν πρέπει να ξεπουληθεί. Πρέπει σκληρά και αποφασιστικά να διαφυλαχθεί ο αγώνας στην ΕΡΤ, να σπάσουν στην πράξη οι παράλογες πιέσεις από την κυβέρνηση και τους συνδικαλιστές του συμβιβασμού και της υποταγής. Ως τώρα το έχουμε πετύχει. Αυτό χρειάζεται να συνεχιστεί. Όλος ο κόσμος αυτό συζητάει. 

   Στην επιστροφή για το σπίτι, μέσα στο λεωφορείο και με τον δέκτη του ραδιοφώνου συντονισμένο στην ΕΡΑ Χανίων, η ίδια συζήτηση εξακολουθεί αλλά με άλλους πρωταγωνιστές. Μαθητές, φοιτητές, μητέρες με τα παιδιά στην αγκαλιά, ηλικιωμένοι αγωνιούν για την συνέχεια. Συζητούν, ζυμώνουν την κοινή αγωνία τους, θυμούνται την σπουδαιότητα της ΕΡΤ για τον καθένα – ηλικιωμένοι που δεν μπορούν να περπατήσουν συνηγορούν υπέρ ΕΡΤ για τις κυριακάτικες λειτουργίες που έπαιζε, φοιτητές μιλάνε με τα καλύτερα λόγια για το Αρχείο της Ελληνικής Ραδιοφωνίας-Τηλεόρασης, μεσήλικες θυμούνται τη Λιλιπούπολη, μαθητές τη Μηχανή του Χρόνου και πάει λέγοντας. Ενοχλούνται με ότι συμβαίνει, ακόμα και όσοι ήθελαν «εξυγίανση» στον σταθμό αλλά φρίττουν με το μαύρο που έπεσε και ρωτούν: «ένας αγώνας ξεκινάει, πάλι, και δόξα των Θεώ, αλλά πώς μπορεί να συνεχιστεί με επιτυχία;» Τα πολλά λόγια είναι φτώχεια πρέπει να είμαστε ξεκάθαροι ότι αυτός ο αγώνας μπορεί να συνεχιστεί μόνο εάν πάμε σε απεργία διαρκείας και κατάληψη σε κάθε ΜΜΕ και όχι μόνο σε ένα σταθμό, ώστε και οι ηγεσίες των σωματείων αναλάβουν τις ευθύνες τους και να μην επιτρέψουν το κλείσιμο της ΕΡΤ. Δε θέλω να προχωρήσω πάντως σε πολλές αναλύσεις, αν και θα χρειαζόταν, ίσως σε μια επόμενη παρέμβασή μου. Ήρθε η ώρα για έργα, για περισσότερες, σκληρότερες αλλά και αποδοτικότερες μάχες για το ταξικό μας συμφέρον απέναντι στο λαβωμένο τέρας του καπιταλισμού. Θα ήθελα να σημειώσω όμως ότι η ελευθερία είναι έννοια σύμφυτη του ανθρώπου. Χωρίς αυτή δεν μπορούμε να ζήσουμε ελεύθεροι, να δημιουργήσουμε, να καλλιεργήσουμε τις δυνατότητες μας, να εργαστούμε για το καλό της κοινωνίας και των ανθρώπων. Μην ξεχνάμε: η περιφρούρηση των δικαιωμάτων του ανθρώπου, αν και το τι σημαίνει «δικαίωμα» αλλάζει από εποχή σε εποχή και από κοινωνία σε κοινωνία – και ανάλογα με τις ιδιαίτερες οικονομικές και πολιτικές συνθήκες της κάθε περιόδου, που κερδήθηκαν με συνεχείς αγώνες και αίμα ήδη από τον καιρό του Habeas Corpus στην Αγγλία στα 1679 ως τη Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και του Πολίτη στα χρόνια της Γαλλικής Επανάστασης κι από τη Μεγάλη Σοσιαλιστική Επανάσταση τον Οκτώβρη του 1917 ως τον Γαλλικό Μάη του 1968 και τους καθημερινούς μικρούς ή μεγάλους αγώνες μας, το μήνυμα είναι ένα: η ελευθερία, η αξιοπρέπεια, η ορθή ανάπτυξη ενός άλλου τρόπου ζωής κόντρα στα σάπια και υπό κατάρρευση καπιταλιστικά πρότυπα. «Συλλογάται καλά, όποιος ελεύθερα συλλογάται» βροντοφώναζε ο Ρήγας Φεραίος μέσα από τη φυλακή. Ήρθαν οι μέρες να κάνουμε τούτο το αίτημα πραγματικότητα. Να αποκαταστήσουμε το μαύρο της ΕΡΤ και να μην επιτρέψουμε να χυθεί στις φλέβες μας το μαύρο της τρομοκρατίας και της κατάθλιψης. Να ανατρέψουμε τον καπιταλισμό, γιατί δεν παίρνει από άλλες διορθώσεις. Το ξέρουμε καλά, η Οδός των Ονείρων που οδηγεί στην δική μας πολύχρωμη Όμορφη Πόλη είναι στρωμένη με αίμα αλλά και τριαντάφυλλα. 

«Δύο είναι οι εχθροί της πολιτικής και του πολιτισμού: ο λαϊκισμός και ο ελιτισμός.» 

Μάνος Χατζιδάκις 

   Πίσω στο σπίτι και όταν ξεκίνησα να γράφω αυτό το κείμενο και σε μια προσπάθεια να συμπυκνώσω τις εικόνες από τις πρώτες ημέρες της αντιδημοκρατικού κλεισίματος της ΕΡΤ, είχα σκοπό να γράψω ένα άρθρο – καταγγελία για τη βίαιη κίνηση της κυβέρνησης να κλείσει την ψυχή της ψυχής μας, την δημόσια ραδιοφωνία και τηλεόραση, την δημόσια υπεράσπιση του πολιτισμού, της μουσικής, της λογοτεχνίας και της λαογραφίας. Μέσα σε όλα που κινδυνεύουν αν οριστικοποιηθεί το κλείσιμο της ΕΡΤ είναι και το περίφημο ψηφιακό αρχείο της. Και η λεηλασία του αρχείου της ΕΡΤ οδηγεί από μέσα από επικίνδυνους και σκοτεινούς δρόμους στην διαχείριση της μνήμης προς το συμφέρον της παραπαίουσας άρχουσας τάξης στην Ελλάδα αλλά και διεθνώς. Γιατί μπορεί να μοιάζει ελληνικό φαινόμενο, μια ελληνική ιδιαιτερότητα αν θέλετε το κλείσιμο της ΕΡΤ, αλλά ο καπιταλισμός και οι κατά τόπους κυβερνήσεις του έχουν πολλές φορές δείξει το αυταρχικό τους πρόσωπο, ισοπεδώνοντας κοινότητες αγροτών και μικρές πολιτείες με τη δική τους σπουδαιότητα, μόνο και μόνο για την ανεξέλεγκτη υλοτομία, την ιδιωτικοποίηση του νερού (ακόμα και της βροχής!), την υπεραλίευση κτλ με μόνο στόχο το κέρδος. Απλά, όσο απλά μπορεί να είναι, τώρα που βρισκόμαστε στην μεγαλύτερη κρίση του καπιταλισμού από τις απαρχές της επικράτησής του, όπου – για να θυμηθούμε την κλασική πια μαρξιστική ρήση, οι «από πάνω» δεν μπορούν να λειτουργήσουν όπως πριν και γιατί οι «από κάτω» δεν μπορούν και ούτε θέλουν να κυβερνηθούν με τον ίδιο τρόπο. Στην Ελλάδα, τον πιο αδύναμο κρίκο παγκοσμίως, τα πράγματα έχουν φτάσει στο απροχώρητο και η κυβέρνηση ένα χρόνο μετά την εκλογή της, αδύναμη να επιβάλλει τα μέτρα που θέλει, με χαμένη την αξιοπιστία της στα μεγάλα ευρωπαϊκά και αμερικάνικα σαλόνια, αναγκάζεται να προχωρήσει σε μια τέτοια κίνηση. Τίποτα περισσότερο, τίποτα λιγότερο. Αλλά δυστυχώς, όλες μου οι προσπάθειες απέτυχαν ή τουλάχιστον δεν με ικανοποιούσαν πλήρως. Μόνο ένα κείμενο με όσο το δυνατόν πιο χαλαρή σύνδεση, κάτι σαν ημερολόγιο, σκέφτηκα, ίσως μπορέσει να εκφράσει πλήρως τα συναισθήματά και τη συγκίνησή μου. Για να είμαι ειλικρινής μάλιστα, ποτέ δεν περίμενα ότι η συγκίνηση για τις ιστορικές μέρες που διανύουμε, με την διεθνή συμπαράσταση και τους ανυπότακτους αγώνες μας που κλιμακώνονται και δυναμώνουν τσακίζοντας το μαύρο της τηλεόρασης και του αυταρχισμού, μπορούσε να επηρεάσει τόσο ένα κείμενο ώσπου να χάνει ακόμα και αυτή την συνοχή του. Δεν ξέρω τι μπορεί να προσφέρει αυτό το κείμενο στον διάλογο που διεξάγεται αυτές τις κρίσιμες μέρες και ώρες ή και αν είναι απαραίτητο να προσφέρει κάτι. Τελικά, με πολύ κόπο, έγραψα, έσβησα, και κατέληξα στο ανά χείρας κείμενο αλλά πιστεύω, καλύτερα λόγια από αυτά του αείμνηστου συνθέτη, ποιητή, οραματιστή Μάνου Χατζιδάκι για το Τρίτο Πρόγραμμα δεν υπάρχουν. Γιατί ότι ήταν για τον Χατζιδάκι το Τρίτο Πρόγραμμα, είναι για μας σήμερα ολόκληρη η ΕΡΤ: «Είναι το Τρίτο θα ‘λεγα: σαν αγορά υποδημάτων για παιδιά, που ακόμα δεν έχουν ενηλικιωθεί. Είναι σαν σμήνος πελαργών ή μελαγχολία περιστεριών. Σαν ακροβάτες που κινούνται σε φανταστικά σκοινία. Σαν κέντημα γριάς από την Κρήτη. Είναι φωταγωγός/Φωτός αγωγός//Προαγωγός/Άρχων/Εξάρχων/Ιδαλγός. Κι όπως θα ‘λεγεν ο Σουρής επιτυχώς. Το Τρίτο τους ελέφαντες διώκει και τιμήν επιδιώκει…» 

 

http://babushkagr.blogspot.gr/2013/06/blog-post_14.html