Νίκος Χαραλαμπίδης Υπάρχει σχέδιο επιστροφής σε ό,τι παλιό, ακριβό και βρόμικο

Στην αρχή φαινόταν σαν μια σειρά από ατυχείς σπασμωδικές, αλλά μεμονωμένες επιλογές. Όλα ξεκίνησαν με τα πρώτα επείγοντα δραστικά μέτρα για τον περιορισμό του ελλείμματος του λειτουργού της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας (του «γνωστού» ΛΑΓΗΕ), που κατέληξαν σε δραστικό περιορισμό στα φωτοβολταϊκά. Είναι, λέει, πολύ ακριβά και – ούτως ή άλλως – η διείσδυσή τους ξεπερνά τις προβλέψεις. Λες και είναι κακό να παράγεις επιπλέον καθαρή ενέργεια, να δημιουργείς μερικές δεκάδες χιλιάδες θέσεις εργασίας και να μειώνεις τη χρήση ορυκτών καυσίμων, ντόπιων και εισαγόμενων.
 
Κάποιοι θεώρησαν ότι είναι οι βιαστικές κινήσεις ενός νέου υφυπουργού που θέλει να δείξει ότι «πιάνει τον ταύρο από τα κέρατα». Μερικοί μάλιστα τσίμπησαν στο επιχείρημα των «ακριβών φωτοβολταϊκών» και στην ανάγκη περιορισμού τους. Κάποιες άλλες τεχνολογίες ίσως να είδαν τα πρώτα μέτρα με… συμπάθεια.

Το δεύτερο κύμα περιορισμού των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (ΑΠΕ) ήρθε τον Σεπτέμβρη. Ήταν πλέον σαφές ότι – πάντα στο όνομα του περιορισμού του ελλείμματος του ΛΑΓΗΕ – οι ΑΠΕ θα έπαιζαν τον ρόλο της Ιφιγένειας. Από τότε ακολούθησαν και άλλα κύματα. Οι μόνες ΑΠΕ που φαίνεται να μένουν αλώβητες είναι τα μεγάλα έργα που εντάσσονται στο fast track.

Σήμερα είναι πλέον σαφές ότι η χώρα προσφέρει ένα ασταθές και απρόβλεπτο επενδυτικό περιβάλλον για μια από τις λίγες επιχειρηματικές δραστηριότητες (εκτός από τους αργυραμοιβούς) που αναπτυσσόταν εν μέσω κρίσης. Είναι εξίσου σαφές ότι το έλλειμμα του ΛΑΓΗΕ αυξάνεται συνεχώς (σε σημείο που απορεί κάθε καλόπιστος αναγνώστης για τη δυνατότητα του ΛΑΓΗΕ να προβλέπει τις εξελίξεις στον τομέα ευθύνης του). Είναι ακόμη πιο σαφές όμως ότι το πιο σημαντικό μέρος του ελλείμματος του ΛΑΓΗΕ δεν οφείλεται στις ΑΠΕ, αλλά στην επιδότηση των ορυκτών καυσίμων και συγκεκριμένα του λιγνίτη και του φυσικού αερίου. Τα όποια μέτρα περιορισμού των ΑΠΕ δεν θα λύσουν το πρόβλημα του ελλείμματος του ΛΑΓΗΕ, εκτός αν συνοδεύονται από άρση των στρεβλώσεων που υπάρχουν σήμερα στην αγορά ενέργειας και οι οποίες εξυπηρετούν τους ολιγάρχες του χώρου (ορυκτά καύσιμα).

Η ίδια βέβαια κυβέρνηση εναντιώνεται στη διάσωση της εμπορίας ρύπων, του μοναδικού εργαλείου στην Ευρώπη που (θεωρητικά) αναγκάζει τους ρυπαντές να πληρώνουν για τη ρύπανση που προκαλούν, ακόμα και αν τα έσοδα από την εμπορία ρύπων κατευθύνονται στα ταμεία του ΛΑΓΗΕ. Δηλαδή για ένα έλλειμμα που προκαλείται εξαιτίας των επιδοτήσεων και των στρεβλώσεων υπέρ των ορυκτών καυσίμων καλούνται να πληρώσουν όχι οι ολιγάρχες που ευθύνονται πραγματικά, αλλά οι καταναλωτές (έλλειμμα στον ΛΑΓΗΕ σημαίνει αυξήσεις στη ΔΕΗ) και οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Τελικό αποτέλεσμα: η βρόμικη βιομηχανία κέρδισε τη μάχη, η ρύπανση είναι φτηνή, η καθαρή ενέργεια είναι ακριβή, οι καταναλωτές πληρώνουν το τίμημα…

Καθώς το παζλ αρχίζει να συμπληρώνεται, αυτό που πριν από μερικούς μήνες έμοιαζε με συνδυασμό άγνοιας και επιπολαιότητας, σιγά σιγά αποκαλύπτεται ως ένα σαφές σχέδιο με στόχο τη συγκέντρωση της ενέργειας, καθαρής και βρόμικης, στα χέρια λίγων και την περιθωριοποίηση της παραγωγής καθαρής ενέργειας. Δεν είναι τυχαίο ότι (όπως πληροφορούμασταν την ώρα που γράφονταν αυτές οι γραμμές) η πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΚΑ βάζει στο στόχαστρο δεκάδες χιλιάδες νοικοκυριά και πολύ μικρές επιχειρήσεις που έχουν επενδύσει σε οικιακά φωτοβολταϊκά σχεδιάζοντας την επιβολή έκτακτου αναδρομικού τέλους. Η οικονομική κρίση έχει «επιβάλει» την επιστροφή στους παλιούς όρους του παιχνιδιού. Ο εκδημοκρατισμός στον χώρο της ενέργειας δεν έχει θέση στο μυαλό της κυβέρνησης. Οι προσπάθειές τους μπορούν να καθυστερήσουν, αλλά όχι και να σταματήσουν την ενεργειακή επανάσταση. Ο ήλιος θα λάμψει.

*Ο Νίκος Χαραλαμπίδης είναι Διευθυντής του ελληνικού γραφείου της Greenpeace

 

 http://topontiki.gr/article/52180/Uparxei-sxedio-epistrofis-se-oti-palio-akribo-kai-bromiko